Zekai Anıl: Hocam önceki röportajımızda futbol okulları, kulüplerin altyapısı, oyuncunun nasıl yetiştirileceği ve bunun eğitiminin sıralamalarını yaptınız. Peki eğitimlerde teknik, taktik, fiziksel ve sosyal açıdan nelerin çalışılması gerekir?
Fedayi Aksoy: Çocukların U6 yaşından oyuncu olana kadar geçen sürece baktığımızda her yaşın gelişim özellikleri ve öğrenme ihtiyaçları farklı farklı olduğunu görürüz. Onların bu farklı gelişmelerine göre futbol ihtiyaçlarını planlamak gerekir. Eğer antrenör çocukların gelişim özelliklerini bilmez ise onların futbol ihtiyaçlarını karşılayamaz. Problem çözemez ise problem çözmeyi öğretemez, nasıl sorularına cevap veremez ise öğrettikleri kalıcı olmaz. Bunun için Futbol altyapısını doğru planlamak önemlidir. Çünkü birçok değişkeni içinde barındırır. Çocuklar fiziksel, fizyolojik, psikolojik evrelerde değişiklikler gösterir ve her evresinde ihtiyaçları da farklıdır.
Zekai Anıl: Hocam bu süreçleri bir konsept içinde değerlendirebilir miyiz?
Fedayi Aksoy: Tabi ki benim düşüncemde o yöndedir. Bakın, futbol ile ilgili temel unsurların ve kavramların kime, nelerin, ne zaman ve hangi yöntemleri kullanarak nasıl öğretileceği ve nasıl değerlendirileceği önemlidir. Burada dikkat edilecek şey çocukları futbola değil de futbolu çocuklara uyarlamak olmalıdır. Ülkemizde yaş gruplarının temel ihtiyaçları aynı standartta olmalıdır. Bunlar olmaz ise çocukların gelişim ve değişim süreçleri uzar veya eksik kalır. Ben sözünü ettiğim Konsepti U6-U7-U8, yetiştirme bölümünü U9-U10-U11-U12, geliştirme bölümünü U13-U14+U15, performans ve geçiş bölümünü ise U16 ve U18+ olarak görüyorum.
Zekai Anıl: Hocam dediniz ki gelişim özellikleri farklı farklıdır burayı açar mısınız?
Fedayi Aksoy: Eğitim konseptinin amacı yetiştirilen oyuncuların yeteneklerini en üst seviyeye çıkarmalarını sağlayıp önce “Kendi takımlarının en üst düzeyinde olmalarını sonrada Süper Ligi ve ulusal takımda oynama kabiliyetine ulaşmalarını sağlamaktır. Ayrıca “kişilik” geliştirmesi desteklenir. Kendini ispatlaması, disiplin, eleştiriye tahammül, performans bilincinin geliştirilmesini amaçlar. Henüz algı düzeyleri düşüktür. Etrafından deneyim toplamaktadırlar. Kurallara uyar, kendini ifade etmeye çalışır ve öğrenmeye isteklidirler. Bu dönemlerde genel hareket eğitimi ile koordinasyon ve motorsal özelliklerin kazandırılması gerekir. Henüz topa hakimiyetleri olmadığından hareketlerde daha çok büyük kas grupları kullanılır. Temel teknik öğrenim kaba formda sağlanır. Beyin kas gelişimi dediğimiz Bilişsel (kognitif öğrenme zekanın gelişmesi için egzersizler yapılır.
ÇOCUKLARIN GELİŞİM ÖZELLİKLERİ VE FUTBOL İHTİYAÇLARI
U9 GRUBU: Bu yaş grubundan itibaren formel eğitim başlar. Öğreticiler ustadır. Temel teknikler ince formda öğretilir. Öğrenmenin altın çağına girilmiştir. Toplu veya topsuz futbola uygun bütün davranışların ve temel tekniklerinin öğrenilmesi esas alınır. Taban bölümünden itibaren kazanılan hareket becerilerinin koordinatif olarak çok iyi olması amaçlanır. Görsel ve işitsel algı çok önemlidir. Teknik çalışmalarda doğruluk önemlidir.
U10 GRUBU GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Arkadaşlık ilişkilerinin başladığı dönemdir ve bencildirler. Antrenörlerinden fazlaca etkilenirler. Baskı oluşturmaması için kazanmanın çok önemli olduğu vurgulanmamalıdır. Altın çağın devam ettiği yaştır. Öğrenilen temel teknikler "UEFA" normlarında küçük alan oyunları ile beceri formatında çalışılır. Oyuncu bireysel antrenmanlarda topla maksimum teması yapmalı, top ile yapılan antrenmanlarda ise topa daha az dokunmalıdır. 8v8, 9v9 oyun ve 75 dakika olarak planlanmalıdır.
U11-U12 FUTBOL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Altın çağ ve fırsatlar dönemidir. Bu dönemden itibaren ustalıkları keşfederler. Sahadaki duracağı yeri bulur. Bireysel farklılıklar ortaya çıkar. Arkadaş grupları oluşturmaya başlanır. Kazanmak için takım arkadaşlarına ihtiyacı olduğunu fark eder ve takım olma yolunda büyük bir adım atılır. Yavaş yavaş sorumlulukları oluşur. Ancak etik davranışlar net eleştirilmelidir. Kazanma ve kaybetme duygusunu yaşarlar. Kazanılan maçları kendilerine kaybettiklerini dışsal faktörlere bağlarlar. Hedef odaklı taktik çalışmalara başlanır. Bileşik teknikler sürekli beceri düzeyinde çalışılır. Planlar anlam kazanır.
U13-U14-U15 FUTBOL GELİŞİM ÖZELLİKLERİ
Çok kritik bir dönemdir. Birçok karmaşık yapıyı içerir. En önemli amaç gelişim ve değişimdir. Bu yaş grubu için anahtar eğitim U9-U12 aralığındaki eğitimdir. Teknik / Taktik ve Psikolojik temel için altın yaştır. Odak noktası Tekniklerin /Taktiklerin UEFA normlarında beceri şeklinde çalışılmasıdır. Bu yaşlarda ustalaşma, öğrenme ve değişme için bütünsel uygulamalar yapılır. Burada bireysel taktik farkındalık oyunun prensipleri ile zihinsel davranışlara bakışın başlangıcını teşkil eder. “Hücumdan savunmaya-“ savunmadan hücuma” geçişler UEFA normlarında yapılır. Baskı altında top kullanarak bireysel ve kolektif taktik farkındalık oturur.
"ÇOCUK 'BEN KİMİM?' DİYE SORAR"
Bu yaşlarda önemli bir durum daha vardır. Oyuncuların duygularıdır. Korku öfke sevinç kişileri birbirinden ayıran önemli özelliklerdir. Ayrıca bilişsel ve benlik gelişimlerini de bilmek lazımdır. Çocuk bu yaşlara geldiğinde kendine “ben kimim” diye sormaya başlar. Kritiklik buradan gelir. Ergenlik dönemi başlamıştır. U13-14 Temel Unsurların Sıralaması: Bileşik teknik, beceri, bireysel taktik, grup ve takım taktiği, Sistemler:1-4-3-3, Koordinasyon, Hareketlilik, Futbola özgü küçük alan oyunları, Fiziksel hazırlık.
U15 Futbol Gelişim Özellikleri Ritim, Koordinasyon, Aerobik+ Anaerobik dayanıklılık, Pliometrik çalışmalar, CORE antrenman, Çabukluk-Çeviklik-Çabuk kuvvet, Sürat, Müsabaka döneminde kondisyon %80 ağırlıklı Aerobik, %20 ise Anaerobik –Maksimal kuvvet / Pliometrik / çabuk kuvvet, Savunma ve hücum geçiş çalışılmalıdır. Her oyuncu topun yeniden kazanımı için aktif olmalıdır. Top kaybedilince hemen geriye gelinmeli veya topa arkadaşlarıyla birlikte baskıya gitmelidir.
Genel olarak Altyapı Teknik Öğretimi Çok önemlidir. Topun kullanımı dayanıklılık, hız ve esneklik gibi konulara odaklanan fiziksel aktivitelerde de yer almalıdır. Ne yazık ki, tekniğin öğretiminin sıklıkla ihmal edildiği ve bunun yerine takım taktiklerine ve fiziksel kondisyona vurgu yapıldığı tecrübe ile sabittir. En üst düzeydeki günümüz oyunu taktiksel çeşitlilik gerektirir; ancak, mükemmel bir teknik uzmanlık olmaksızın çeşitliliğe ulaşılamaz.
Baskı altında yoğun bir futbol oynamak zorunda kaldıklarında antrenman, gelişim aşamasında olan 15-16 yaşındaki gençlerde sıklıkla farklar görülebilir. Teknik olarak doğru tercihi yapamazlar, hareketlerinde hızdan yoksundurlar ve hantal motor becerilere sahiptirler. Sonuç olarak; bu yaş grupları itibarıyla ciddi bir eğitim alanlar yüksek kalitede rekabetçi oyuncu olurlar.
Aksoy: Anlatmaya çalıştığım oyuncuların yaş gruplarına göre futbol ihtiyaçlarını karşılamak için öncelikle futbol alanında bilgi sahibi olunmalı, plan yapabilmeli ve bunlar için içerik hazırlayabilecek yeterlilikte olunmalıdır. Ayrıca uygulayabilme becerisine de sahip olunmalıdır.
